BAF Business Accessibility Forum

Zuzanna Raszkowska Zastępca Dyrektora Departamentu Spraw Europejskich i Współpracy Międzynarodowej

MPiFR

Od początku pracy zawodowej związana ze służbą publiczną w obszarze współpracy międzynarodowej. Interesuje się przede wszystkim sprawami unijnymi – prawem i procesem decyzyjnym w UE. Negocjowała w Radzie UE Europejski Akt o Dostępności.

Pasjonatka i orędowniczka dostępności jako idei i rozwiązań technologicznych sprawiających, że w sposób niezależny i wygodny możemy poruszać się po świecie.

Jaki z Waszego punktu widzenia – osób odpowiedzialnych za stworzenie polskiej ustawy – wdrożenie nowych przepisów będzie miało wpływ na polski biznes, konsumentów czy też szerzej – cyberprzestrzeń?

Europejski Akt o Dostępności (EAA) to odpowiedź na potrzeby, które ma każdy z nas – potrzebę dostępu do bankomatu, wygodnej obsługi e-sklepu czy też łatwego nawigowania po platformie streamingowej. Swobodne funkcjonowanie w świecie, samodzielne korzystanie z produktów i usług czy bezpieczne poruszanie się w przestrzeni jest czymś naturalnym dla większości z nas, a jednak wcale nieoczywistym. O tym, jak bardzo świat może być niedostępny, a swoboda mocno ograniczona, często dowiadujemy się dopiero wraz z osobistym doświadczeniem niepełnosprawności. Tych doświadczeń niestety przybywa i stają się nieuchronnie wraz ze starzeniem się społeczeństwa, chorobami cywilizacyjnymi i przewlekłymi. Większość z nas na pewnym etapie życia zmierzy się z niepełnosprawnością. Wystarczy przywołać Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań z 2021 roku, który wykazał, że liczba osób z niepełnosprawnościami wyniosła w Polsce prawie 5,5 mln, tj. ponad 14% ogólnej populacji. To prawie 1 mln więcej niż w spisie sprzed 10 lat.

W dyskusji o EAA pojawiają się obawy o możliwość sprostania przez firmy obowiązkom związanym z dostępnością. Niewątpliwie nowe prawo przyniesie zmianę, do której trzeba się przygotować. Staramy się przy tym pokazywać, jak wiele pozytywnych bodźców do rozwoju może ona przynieść. Mówimy, że dostępność to prawo człowieka, odpowiedzialność firmy, ale również – dobry biznes.

Stosowanie EAA będzie oznaczało projektowanie lepszych doświadczeń konsumentów, wygodę i prostotę użytkowania produktów i usług cyfrowych, których poszukuje każdy konsument niezależnie od swej sprawności. Jak pokazują trendy na świecie, dostępność staje się oczywistym standardem oraz elementem strategii organizacji, a nie wizerunkowym dodatkiem do działalności biznesowej. Dostępność naturalnie prowadzi do odkrywania innowacyjnych rozwiązań technologicznych, nowych nisz oraz ogromnego, dotąd niezauważanego rynku konsumentów. Dowodów dostarczają nam same firmy, często są to korporacje transnarodowe, ale coraz częściej również mniejsi gracze, którzy od dawna umieszczają dostępność w głównym nurcie swej działalności. Warto przyjrzeć się ich drodze wdrażania dostępności, która nie zawsze jest prosta, a jednak z czasem – zawsze opłacalna.

Przepisy EAA zmienią rynek również dla konsumentów. Będą mieli do wyboru szeroki wachlarz dostępnych produktów oraz usług, nowych funkcjonalności i rozwiązań technologicznych. Nowe prawo w znaczący sposób wpłynie na ukształtowanie cyberprzestrzeni, czyniąc ją bardziej otwartą i włączającą, uwzględniającą potrzeby i oczekiwania wszystkich.

EAA to pierwsza tak kompleksowa regulacja unijna w dziedzinie dostępności. W Polsce uzupełni obowiązujące już od kilku lat inne akty prawne na rzecz dostępności oraz program Dostępność Plus. Pomimo mocnego już ugruntowania dostępności w świadomości i otoczeniu społecznym, EAA będzie nowością poprzez swój wymiar rynkowy i wyjście poza przestrzeń usług publicznych. Prawo do dostępności tworzy się na naszych oczach, a wraz z wejściem w życie EAA biznes stanie się jej kolejnym silnym adwokatem.

Wyzwanie to niejedyny aspekt EAA, dobrze jest spojrzeć z szerszej perspektywy, a także uświadomić sobie, że dzisiejszy obowiązek to za kilka lat nasza osobista korzyść i możliwość pełnego uczestniczenia w życiu społecznym, zawodowym, gospodarczym.